Ժամանակը չվերականգնվող և շատ թանկ ռեսուրս է ցանկացած մարդու, հատկապես գործարարի համար:

Այս հոդվածը օգտակար է գործարարների, մարքեթոլոգների և բոլոր նրանց համար, ովքեր անընդհատ նոր գաղափարներ են փնտրում։

Նորարար բիզնես մոդելի արդիականությունը

Հաջողության շատ պատմություններ սկսվել են նախ և առաջ նորարարական բիզնես մոդելից, այլ ոչ թե հիանալի պրոդուկտից, չնայած նրան, որ պրոդուկտը բիզնեսի հաջողության համար ունի բավականին մեծ կարևորություն:

Amazon - դարձել է աշխարհի ամենամեծ առցանց խանութը՝ առանց գեթ մեկ օֆֆլայն խանութի
Apple – երաժշտություն ներբեռնելու ամենամեծ հարթակն է, բայց և այդպես չունի ձայնագրման ստուդիա, չի վաճառում ձայնասկավառակներ:
Netflix - նոր շունչ է հաղորդել տեսանյութերի վարձույթին, բայց և այդպես չունի օֆֆլայն խանութ։
Starbucks - աշխարհում սուրճի խոշորագույն ցանցն է, որը պրեմիում գներով սովորական սուրճ է վաճառում։

Ներկայացնում ենք նորարարական բիզնես մոդելների տեսակները, որոնք շուկայում արդեն հաստատել են իրենց մեծ ազդեցությունը։

• Freemium
• Long Tail
• Lock-in
• Crowdfunding
• P2P (Peer-to-Peer)
• Վարձավճար
• Աճուրդ
• Համօգտագործվող սեփականություն
• Բաժանորդագրություն
• Ինքնասպասարկում
• Համագործակցություն
• Aikido

Այժմ ներկայացնենք

1. Freemium (Սկսել «անվճար»)

Անունն արդեն հուշում է, որ բիզնես մոդելը բաղկացած է երկու մասից՝ անվճար և պրեմիում: Ապրանքի հիմնական մասը տրամադրվում է անվճար, իսկ ավելի արժեքավոր տարբերակը ձեռք բերելն արդեն վճարովի է: Այստեղ առանցքայինը անվճար տարբերակից վճարովի տարբերակի անցնելու ճանապարհն է:

Օրինակ, Spotify երաժշտական հավելվածը: Այն անվճար օգտագործող սպառողները ստիպված են անընդհատ լսել գովազդային հոլովակներ, մինչդեռ՝ պրեմիում բաժանորդագրությունը ապահովում է սիրված երաժշտությունն առանց գովազդային ընդմիջումների։

Մտածեք` հնարավո՞ր է Ձեր պրոդուկտներից ինչ-որ բան անվճար տալ, բայց, որն օգտակար կլինի հաճախորդի համար։ Անվճար պրոդուկտը տրամադրելուց հետո, առաջարկե՛ք մեկ այլ օգտակար և արժեքավոր պրոդուկտ, սակայն արդեն վճարովի տարբերակով։

Այս մոդելով առաջնորդվող ընկերությունների ցանկ

• Hotmail (1996)
• SurveyMonkey (1998)
• LinkedIn (2003)
• Skype (2003)
• Spotify (2006)
• Dropbox (2007)

2. Long Tail

Այս բիզնես մոդելի հիմնական սկզբունքն է՝ վաճառել մաս-մաս: Ընկերությունները, որոնք օգտագործում են այս բիզնես մոդելը, կարող են իրենց շահույթի մինչև 60%-ը ապահովել ցածր պահանջարկ ունեցող ապրանքների վաճառքից: Շահույթի մեծ մասը ստացվում է ոչ թե բեսթսելլեր պրոդուկտներից, այլ ոչ մեծ պահանջարկ ունեցող կամ եզակի պրոդուկտներից:

Amazon-ը հիանալիորեն կիրառում է «Long tail» բիզնես մոդելը: Amazon-ի շահույթի 40%-ը գալիս է այն գրքերի վաճառքից, որոնք հնարավոր չէ գտնել օֆֆլայն գրախանութներում: Եզակի պրոդուկտների շարքը Amazon-ի համար եկամտի արժեքավոր աղբյուր է։

Այս մոդելով առաջնորդվող ընկերությունների ցանկ

• Amazon Store (1995)
• eBay (1995)
• Netflix (1999)
• Apple iPod / iTunes (2003)
• YouTube (2005)
• LEGO (2005)
• Lulu.com (2006)

3. Lock-In

Բիզնեսի այս մոդելն առաջին անգամ օգտագործվել է հայտնի John Rockefeller Standard Oil - ի կողմից: Բայց ավելի լայն տարածում է է ձեռք բերել Gillette ընկերության միջոցով։

Բիզնես մոդելի կենտրոնական գաղափարն է հաճախորդների վստահությունը շահել` նվազեցնելով հիմնական պրոդուկտի գնման խոչընդոտները։

Հիմնական պրոդուկտը շուկայականից առաջարկվում է ցածր գնով, իսկ լրացուցիչ իրերը վաճառվում են բարձր գնով՝ ապահովելով եկամտի զգալի մասը: Հիմնական պրոդուկտի գնիջեցումը նվազեցնում է խոչընդոտները, որոնք խանգարում են հաճախորդներին գնում կատարել:

Այս բիզնես մոդելը ակտիվորեն օգտագործում է Apple-ը․ ներբեռնվող երգերը վաճառում է մատչելի, բայց նվագարկիչ սարքերը կամ դրանցում առկա բաժանորդագրությունը՝ շուկայականից բարձր գնով։

Բիզնես մոդելի այս օրինակը հայտնի է B2C ոլորտում, բայց այժմ լայնորեն կիրառվում է կարելի է գտնել B2B-ում, հատկապես մեքենայի սպասարկման վաճառքի ծառայություններում

Այսինքն՝ նախքան հիմնական պրոդուկտ առաջարկելը, կազմե՛ք հարակից պրոդուկտների վաճառքի սխեման։

Այս մոդելով առաջնորդվող ընկերությունների ցանկ

• Standart Oil (1860)
• Gillette (1904)
• Lego (1949)
• Microsoft (1975)
• Hewlett-Packard (1984)
• Nestlé Nespresso (1986)
• Nestlé BabyNes (2012)
• Nestlé Special.T (2010)

4. Crowdfunding

Այս բիզնես մոդելը բնութագրվում է մեծ թվով անհատների կողմից բիզնեսի ֆինանսավորմամբ և ունի մի քանի նպատակ.

• Գումար հայթայթել գաղափարի իրականացման կամ բիզնեսի մասշտաբավորման համար
• Ստուգել պահանջարկը և իրականացնել վաճառքներ
• Սահմանափակել պրոֆեսիոնալ ներդրողների ազդեցությունը բիզնես տալով առավել մեծ ազատություն:

Ի տարբերություն ֆինանսիստների և բանկիրների՝ քրաուդֆանդերները ավելի քիչ են հետաքրքրված են ներդրումների եկամտաբերությամբ: Նրանց ավելի շատ գրավում է գաղափարի իրականացման հարցում օժանդակությունը, այսինքն. նրանց գրավում է գաղափարը, որի դիմաց միգուցե նրանք ստանում են ինչ-որ բոնուսներ կամ նվերներ:

Բարեգործական նախագծերի ֆինանսավորումը շատ տարածված է մշակույթի ոլորտում՝ գրքեր, ֆիլմեր, երաժշտություն, խաղեր, համերգներ, միջոցառումներ և այլն:

Քրաուդֆինանսավորման հայտնի հարթակներ են՝ Kickstarter-ը, Indiegogo-ը, Boomstarter-ը:

Օգտագործե՛ք այս մոդելը, երբ ուզում եք փորձարկել որևէ գաղափար՝ տեսնելու համար, արդյո՞ք մարդիկ պատրաստ են ներդրումներ կատարելու: Առաջին վաճառքից բացի, Դուք կկարողանաք ստանալ պրոդուկտի վերաբերյալ կարծիքներ և անտոկոս ֆինանսավորում՝ Ձեր գաղափարի համար:

Այս մոդելով առաջնորդվող ընկերությունների ցանկ

• Marillion (1997)
• Cassava Films (1998)
• Diaspora (2010)
• Brainpool (2011)
• Pebble Technology (2012)

5. Վարձավճար

Ապրանքը գնելու փոխարեն հաճախորդը վարձակալում է այն: Այս դեպքում նրան շատ ավելի քիչ գումար է պետք: Ընկերությունն օգտվում է յուրաքանչյուր պրոդուկտի ավելի շատ եկամտից, քանի որ հաշվարկվում է օգտագործման ողջ ժամանակահատվածի համար: Երկու կողմերն էլ օգտվում են ապրանքի արդյունավետ օգտագործումից:

Գնման փոխարեն վարձակալելը հին բիզնես մոդել է: Օրինակ՝ միջնադարում ազնվական մարդիկ իրենց հողը վարձակալության էին տալիս ֆերմերներին՝ բերքի մի բաժնի դիմաց (տասանորդ): Այսօր վարձավճարը առավել հաճախ օգտագործվում է անշարժ գույքի ոլորտում, օրինակ Գերմանախոս երկրներում բնակարանների կեսից ավելին վարձակալված է։

Բիզնես մոդելը կարող է կիրառվել ցանկացած ոլորտում։

Այս մոդելով առաջնորդվող ընկերությունների ցանկ

• Saunders System (1916)
• Xerox (1959)
• Block-buster (1985)
• Rent a bike (1987)
• Mobility Carshar-ing (1997)
• MachineryLink (2000)
• CWS-boco (2001)
• Luxusbabe (2006)
• Flexpetz (2007)
• Car2Go (2008)

6. Աճուրդ

Աճուրդը հիմնված է մասնակիցների կողմից առաջարկվող գների վրա. այլ կերպ ասած՝ պրոդուկտի արժեքը որոշվում է ոչ թե մեկ վաճառողի կողմից, այլ գնորդներն իրենք են ակտիվորեն ազդում ապրանքի կամ ծառայության վերջնական գնի վրա: Գնի որոշումը սկսվում է նրանից, որ հավանական գնորդը որոշակի գին է առաջարկում՝ ելնելով իր գնողունակությունից: Աճուրդի ավարտին իրը կամ ծառայությունը ձեռք է բերում այն գնորդը, ով ամենաբարձր գինն է առաջարկել: Հաճախորդը օգտվում է ապրանքի արժեքի վրա ազդելու հնարավորությունից։

Համացանցի ի հայտ գալով՝ «Աճուրդ» բիզնես մոդելի զարգացման նոր դարաշրջան թևակոխեց։

Ֆիզիկական ներկայության անհրաժեշտությունն այլևս չկա: Այս ոլորտում առաջատարներից մեկը eBay աճուրդի կայքն է, որտեղ մարդիկ և ընկերություններ ամբողջ աշխարհից վաճառում են ապրանքների և ծառայությունների բազմազան տեսականի։

Այս մոդելի գրավչությունն ու ներուժը դրա ճկունության և գործնական կիրառության լայն շրջանակի մեջ է: Կարող եք կա՛մ առաջարկել Ձեր սեփական արտադրանքը, կա՛մ շուկա ստեղծել վաճառողների և գնորդների համար։

Այս մոդելով առաջնորդվող ընկերությունների ցանկ

• eBay (1995)
• Winebid (1996)
• Priceline (1997)
• Google (1998)
• Elance (2006)
• Zopa (2005)
• MyHammer (2005)

7. Համօգտագործվող սեփականություն

Այս բիզնես մոդելի օգտագործման դեպքում հաճախորդները ձեռք չեն բերում պրոդուկտն ամբողջությամբ, այլ միայն դրա մասնաբաժինը: Հետևաբար, նրանք միայն վճարում են ամբողջ գնի մի մասը:
Համօգտագործվող սեփականության մոդելը սկիզբ է առել կոմունիստական գաղափարախոսության և կոլեկտիվ կառավարման շրջանում: NetJets պիոներ ընկերությունը առաջիններից էր, ով տեղափոխեց այս բիզնեսի մոդելը մասնավոր հատված․ առաջարկեց ինքնաթիռների մասնաբաժին։ Հաճախորդները կարող են ձեռք բերել օդանավերի սեփականության բաժնեմաս` իրավունք ունենալով թռիչքի որոշակի քանակի ժամ:
Համօգտագործվող սեփականությունը հարմար է այն բոլոր դեպքերում երբ, մարդիկ պատրաստ են կիսել ակտիվները: Այս մոդելը լայնորեն կիրառվում է օդային ճանապարհորդությունների և անշարժ գույքի ոլորտում։

Այս մոդելով առաջնորդվող ընկերությունների ցանկ

• Hapimag (1963)
• Netjets (1964)
• Mobility Carsharing (1997)
• écurie25 (2005)
• HomeBuy (2009)

8. Բաժանորդագրություն

Բաժանորդագրության բիզնես մոդելը հաճախորդներին թույլ է տալիս կանոնավոր կերպով ստանալ եկամուտ: Ընկերությունը հաճախորդի հետ պայմանագիր է կնքում, որը սահմանում է ծառայությունների մատուցման հաճախականությունը և տևողությունը: Ծառայությունների համար հաճախորդները վճարում են կամ նախապես, կամ կանոնավոր պարբերականությամբ՝ սովորաբար ամսական կամ տարեկան: Այս մոդելը բարձր է գնահատվում հաճախորդների կողմից, քանի որ այն թույլ է տալիս հաճախորդին չանհանգստանալ առանձին ապրանքների կամ ծառայությունների գնման գործընթացի մասին, արդյունքում խնայում են ժամանակ և գումար:

Այս մոդելով առաջնորդվող ընկերությունների ցանկ

• Blacksocks (1999)
• Netflix (1999)
• Salesforce (1999)
• Jamba (2004)
• Spotify (2006)
• Next Issue Media (2011)
• Dollar shave club (2012)

9. Ինքնասպասարկում

Այս մեթոդի օգտագործման դասական օրինակներն են սեփական նախագծերը պլանավորելը կամ ապրանքների կամ ծառայությունների դիմաց ինքնուրույն վճարումներ կատարելը: Ինքնասպասարկման բիզնեսը հսկայական ներուժ ունի ծախսերի խնայողության տեսանկյունից, քանի որ հաճախորդի ներգրավումը հաճախ կարող է հանգեցնել աշխատակազմի հաստիքների զգալի կրճատման:

Ինքնասպասարկման բիզնեսի մոդելը ծագել է ԱՄՆ-ում 20-րդ դարի սկզբին, երբ հայտնվեցին ինքնասպասարկման խանութներ: Կարծիք կա, որ «Ինքնասպասարկման ծառայություն» մոդելը ի հայտ է եկել այն ժամանակ, երբ դժգոհ գնորդները կորցրել են իրենց համբերությունը և իրենք են սկսել վերցնել իրերը խանութի դարակներից:

Ինքնասպասարկման մոդելը հիանալի է այն հաճախորդների համար, ովքեր նայում են արժեքին, պատրաստ են մասնակից լինել աշխատանքային պրոցեսին։ Սա ենթադրում է համատեղ աշխատանք հաճախորդի հետ, օրինակ՝ հագուստի դիզայները կարող է սկետչինգը անել հաճախորդի գաղափարով։

Այս մոդելով առաջնորդվող ընկերությունների ցանկ

• McDonald's (1948)
• IKEA (1956)
• Accor (1985)
• Mobility Carsharing (1997)
• BackWerk (2001)
• Car2Go (2008)

10. Համագործակցություն

Այս բիզնես մոդելն օգտագործող ընկերությունը նպաստում է երկու փոխլրացնող խմբերի փոխշահավետ համագործակցությանը՝ հանդես գալով որպես միջնորդ կամ հարթակ: Օրինակ, վեբ կայքերը հավաքագրում են աշխատանքի հայտարարությունները, իսկ որոնողական համակարգերը ցուցադրում են կայքը աշխատանք փնտրողներին։ Այս մոդելն իր արդյունավետությամբ ունի անուղղակի ցանցային էֆեկտ: Այս ձևաչափն է գործում բանկային ոլորտում։ Բանկը տրամադրում է վարկ՝ սպասարկման վճարների դիմաց։ Այժմ այս մոդելը շատ ակտուալ է սոց ցանցերում․ օրինակ, Facebook-ն իր ցանցում տալիս է գովազդելու հնարավորություն։

Այս մոդելով առաջնորդվող ընկերությունների ցանկ

• Diners Club (1950)
• JCDecaux (1964)
• Sat.1 (1984)
• Amazon Store (1995)
• eBay (1995)
• Metro newspaper (1995)
• Priceline (1997)
• Google (1998)
• Facebook (2004)
• MyHammer (2005)
• Elance (2006)
• Zattoo (2007)
• Groupon (2008)

11. Aikido (ալիքին հակառակ)

Բիզնես մոդելը ներկայացնում է պրոդուկտ կամ ծառայություն, որն էապես տարբերվում է շուկայական ստանդարտներից: Մրցակից ընկերության նկատմամբ այս բիզնես մոդելն առաջարկում է գրավել այնպիսի դիրք, որով մրցակցի հետ ուղիղ առճակատման անհրաժեշտություն չի լինի։

Այս բիզնես մոդելի հաջող օրինակ է Cirque du Soleil-ը: Ընկերությունը իսկական մշակութային ֆենոմեն է, որն ըստ էության կրկես է, բայց տարբերվում է ավանդական կրկեսներից մի քանի կարևոր կետով: Cirque du Soleil-ը կանխամտածված կերպով հրաժարվել է կենդանիների և հայտնի մարդկանց թանկարժեք ներկայացումներից, որոնք սովորաբար կազմում են կրկեսային ցանկացած սովորական ծրագրի հիմքը: Փոխարենը՝ նա համատեղում է օպերայի, բալետի, թատրոնի և փողոցային ներկայացման տարրերը կրկեսային դասական արվեստի հետ՝ ստեղծելով զվարճանքի բոլորովին նոր տեսակ: Cirque du Soleil-ի յուրօրինակ ոճը խնայում է ծախսերը` ներգրավելով նոր և բազմազան հանդիսատեսի՝ ներառյալ մեծահասակներ և կորպորատիվ հաճախորդներ:

Այկիդո մոդելը շատ գրավիչ է, բայց այն կիրառելու համար մեծ քաջություն է պետք: Այս մոդելը լավ ձուլվում է ցանկացած ոլորտում:

Այս մոդելով առաջնորդվող ընկերությունների ցանկ

• Six Flags (1961)
• The Body Shop (1976)
• Swatch (1983)
• Cirque du Soleil (1984)
• Nintendo (2006)

Օգտագործե՛ք այս օրինակները՝ զուգահեռ տանելով Ձեր ներկա բիզնես մոդելի հետ, միգուցե կարողանաք գտնել նոր գաղափար, որը շահութաբեր կլինի և կօգնի առանձնանալ շուկայում։